Daar is seker min mense wat by die kerk betrokke is wat nie klippe in hulle kerkskoene het nie. Onthou jy dalk nog Ferdinand Deist se boekie met die titel “ Klippe in my Kerkskoen”? Voor ons egter ons leerlingliksense gebruik, moet ons eers oor algemene voorwaardes vir opbouende kritiek nadink.
J Overduin het in “Worden als een Man” met die subtitel “ over de geestelijke volwassenheid” oor die saaklike ingesteldheid geskryf dat dit beteken om deur die saak aangegryp te wees en dus nie oor eie belang , eer en erkenning gaan nie. Diegene wat persoonlik ingestel is, dien dalk die saak, maar t.w.v. hulleself, eie erkenning en selfbevrediging. Dit maak opbouende kritiek onmoontlik. Hy sê : In ons onvolwassenheid verabsoluteer ons ons eie struktuur, posisie , aanleg, oortuigings, afkoms en milieu. Sodoende gun ons nie lewensruimte aan diegene wat anders is nie. Ons oordele word dan heel gou vooroordele en dit is afbrekend. Predikante en teoloë maak hulle soms skuldig aan geestelik onvolwasse persoonsgerigte opmerkings wat nie die saak dien nie. Adresspesifieke kritiek kan nog steeds saaklik wees.
Dink eers diep na oor wat die bedoelde en veral onbedoelde gevolge van jou kritiek gaan en kan wees wees. Dit is nodig, want selfs Asaf gaan aan die praat en moet dan selfkrities bely “ as ek so sou aanhou praat , sou ek die verloën wat aan U behoort.” (Ps. 73:15) “Die wat aan die Here behoort” is mos die kerk. Dikwels het geregverdigde kritiek onbedoelde negatiewe gevolge vir die kerk , vir die mense van die kerk. Ek kan een voorbeeld dink: Die kerk se omgang met die Skrif. As die gesprek daaroor nie omsigtig in die pastorale situasie van die gemeente of eerder nog die kleingroep hanteer word nie, kan dit onbedoeld lei tot `n verloëning van die wat aan die Here behoort.
Die waarheid oor en binne die kerk is dikwels veelkantig en val nie altyd uit te druk in kategoriese uitsprake nie. Noordmans skryf elders: “ De gehele waarheid Gods is gevaarlik…In de waarheid Gods gaat men altijd tussen twee afgronden. Maar het is Gods weg. Tijdelijk het gevaar van de ene of andere waarheid na voren te brengen, kan eis zijn van de omstandigheden. Het mag nooit blijvend zijn.” Hy verwys dan na groei in die genade van die Here.
So sien ons dit ook by Paulus in sy brief uit die tronk aan die Fillipense. Bedaard skryf hy oor regte en verkeerde motiewe en sê : “Maar wat maak dit saak? In elk geval…op allerhande maniere word Christus bekend gemaak, en daaroor is ek bly” (1:18).
Saaklike, oorwoë en waarheidsdienende kritiek vereis geestelike volwassenheid.
Tallie van den Heever