{ARGIEF}

Tussenin

Hoop se Absurde en Omgekeerde Logika

Ek speel nog steeds rond met die onlangse Verantwoordelike Vernuwing konferensie se hoop tema, want dit duik oral op in leeswerk waarmee ek tans besig is vir navorsing oor imagination.  As die christelike hoop primer hoop is in die moontlikhede van God self (sien vorige blog bydraes hieroor van Chris Jones en myself), dan sou hoop ook beskryf kon word in Richard Kearney se metafoor van “desire of God” (in ‘n bundel oor God, the Gift, and Postmodernism wat deur John Caputo en Michael Scanlon geredigeer is).
Kearney beweer daar is twee verskillende maniere waarop God “begeer” kan word.

Die eerste is vanuit ‘n skaarsheidmentaliteit wat absolute kennis begeer vanuit die bewustheid van ‘n gebrek daaraan.  Hierdie soort begeerte kan terug herlei word na Bybelse verhale oor Adam se val en die Toring van Babel.  Dit verteenwoordig wat Kearney, in sy boek The Wake of the Imagination, na verwys as “the ‘evil drive’ (yezer hara) to be God by refashioning Yahweh in our own image.”  In sy Confessions verwys Augustinus hierna as “an empty curiosity… dignified and masked by the name of learning and science… to investigate the concealed working of nature beyond our ken, which it does no good to know  and which men want to know only for the sake of knowing” (soos aangehaal deur Kearney).  Uiteindelik is dit ‘n hoop in wat ons kan sien eerder as Paulus se hoop in dit wat nie gesien kan word nie (Rom. 8:25).  Luther het telkens gewaarsku teen hierdie soort begeerte om God te reduseer tot ‘n besitting van ons metafisiese visie (visio dei), en dat dit niks anders is nie as ‘n begeerte om te domineer en bemeester.  Hoop neem die vorm aan van ons begeerte om ons beperkinge te oorkom met die mag van sekerheid.

read more

THEOLOGY AND THE FUTURE – INHABITING TRADITIONS

My task is not to describe the contents of tradition, whether Reformed or more broadly Christian, but how we relate to or inhabit tradition.  To do so I want to begin by exploring two metaphors that may help us grasp how we do this and its relevance for thinking about theological education and formation.  The two metaphors are the river and the house.  But keep in mind that metaphors like analogies are never fully adequate; at some point they break down.  Their purpose is to prompt theological imagination and thus open up perspectives that might otherwise be lacking.

The River and the House

Rivers start their journey from a source that might be many kilometers from where we experience them and where they eventually find their way into a lake or the sea.  Rivers vary in size and significance, are fed by different tributaries and often flow, sometimes swiftly, sometimes slowly, through several countries towards their destination.  Many forms of life inhabit rivers drawing nourishment from the nutrients they carry.  They can, of course, also carry disease and other dangers.  Humans depend on rivers for water, for transport, for food, and over time some rivers become sacred, their waters renowned for healing properties.  There are several ways we can relate to a river.  We can stand on the bank and watch it pass by; we can fish in it for something to eat; we can paddle along the banks or boat down to the ocean; we can swim to the middle and tread water; we can float downstream, going with the flow; we can swim like salmon against the tide; and, of course, we can be harmed by pollutants or drown.  So it is with tradition which begins in the distant past but which we experience here and now.  We can observe it passing us by or dabble in it in the shallows; we can fish for nourishment in its waters, or tread water as if to preserve its present form; we can let it carry us along as we journey or we can struggle against it and even drown in the attempt, or we can be hurt and harmed by unhelpful even dangerous elements.  If a river stops flowing, it stagnates, and the life that inhabits its waters perishes. Likewise traditions die if they are not continually renewed from their source, flowing through the landscape, giving life to all that inhabit them, and when necessary changing course.

read more

Herwin Hoop in die Batebouer

Vanjaar se Verantwoordelike Vernuwing konferensie se herwin hoop tema, en die prominensie van bate metafore in sommige van die aanbiedings en refleksies, het my laat wonder hoe ons kan seker maak dat gemeentes hul “bates” en hul eie vermoens om “batebouers” te wees in ‘n teologiese perspektief op hoop kan verstaan.  Aan die een kant bring die bates-metafore ‘n welkome fokus op die positiewe wat God aan gemeentes gee, en help dit met ‘n hoopvolle eerder as probleemstellende teologiese uitgangspunt.  Aan die ander kant sou die gevaar kon bestaan dat valse hoop geskep word in die bates self, eerder as om die fokus te hou op God as die eintlike Batebouer in verhouding tot ons rentmeesterskap van God se bates.  In die metafoor van ‘n ou Halleluja liedjie, hoe kan ons ons seeninge tel en terselfdertyd nooit die God wat die seeninge gee vervang met die seeninge self nie?

Ek het aan die volgende aanhaling van Douglas John Hall, in sy The Cross in Our Context (p.195), gedink:  “A theology that confesses hope, not finality or consummation, will certainly have a mission in the midst of a despairing world, but it will be a mission that recognizes an expansiveness of divine grace that far exceeds its own grasp and representation of this mission.  For in the first place it will be hope in God, not in its own always-limited appropriation of God’s redemptive work.  Christian mission is a particular, ongoing attempt faithfully to comprehend and participate in the missio Dei…  Christians are those who have glimpsed in faith something of the reality and depth of this divine labor and who strive to involve themselves in it.  But they know that it is not their work, and they know that its end eludes them and in its advent may utterly surprise them.  Therefore they do not, may not, present themselves as a community for which all is finished – a body uniquely knowledgeable of the divine economy, in possession of secret truth concerning God’s closure of history, etc. (they are not Gnostics!).”

read more

Die Blinde Kol

Gegewe my huidige navorsing in gemeentes, doen ek heelwat leeswerk rondom eskatologie in die teologie en fenomenologie in die filosofie.  Ek kom toe so ‘n paar weke terug af op Otto Scharmer, besigheidskonsultant en stigter van die Presencing Institute, se nuwe boek, Theory U (Berrett-Koehler, 2009).  Dit is veral die subtitel wat my nuuskierig gemaak het, nl. Leading from the Future as It Emerges.  Scharmer worstel met organisatoriese leierskap te midde van sosiale verandering en hoe dit die transformasie van organisasies raak.  Hy fokus veral op wat hy die social fields van ‘n organisasie noem:  “Social fields… designates the totality and type of connections through which the participants of a given system relate, converse, think, and act.” En hy begin sy meer as 500 bladsye boek met ‘n beeld van die blinde kol.

“The blind spot is the place within or around us where our attention and intention originates.  It’s the place from where we operate when we do something.  The reason it’s blind, is that it is an invisible dimension of our social field, of our everyday experience in social interactions.  This invisible dimension of the social field concerns the sources from which a given social field arises and manifests.” Hy gaan dan voort om dit te illustreer aan die hand van die werk van ‘n kunstenaar:  “we can look at the work of art after it has been created (the thing), during its creation (the process), or before creation begins (the blank canvas or source dimension).” Volgens Scharmer kan dieselfde analogie vir leierskap gebruik word, en kan ons na leierskap vanuit drie verskillende oogpunte kyk:  (1) wat leiers doen (taak); (2) hoe leiers dit doen (proses); (3) vanuit watter bronne leiers funksioneer (onsigbare en onderliggende dimensie wat die aard van leierskap bepaal).  Oor eersgenoemde is daar al tonne leierskapboeke geskryf, terwyl die tweede kategorie waardevolle navorsing opgelewer het oor die laaste 15-20 jaar.  Oor laasgenoemde is daar egter nog bitter min sistematiese navorsing en skryfwerk gedoen.

read more

Om saam te sit rondom ‘n bier of ‘n pakkie chips

Stereotipering op grond van velkleur of ras was weer 'n kern debat in die Amerikaanse nuus die afgelope paar weke nadat 'n baie bekende African-American professor in African-American geskiedenis, Henry Louis Gates, in sy eie huis vir "disorderly conduct" gearresteer...

read more

Jannie Swart

Jannie was vir twaalf jaar gemeentepredikant in twee verskillende NG gemeentes in Suid-Afrika.  Hy is tans besig om sy PhD te voltooi in Congregational Mission and Leadership by Luther Seminary in St. Paul, Minnesota (VSA).  Hy dien ook deeltyds op die personeel van...

read more

Calvyn (geb. 10 Julie 1509) en Gestuurde Gemeentes (Post-Christendom)

Vandag (10 Julie) herdenk ons Calvyn se 500ste verjaardag.  Sy nalatingskap is ryk en kontroversieel.  Daar het juis so pas weer nog ‘n nuwe biografie oor sy lewe verskyn, geskryf deur Bruce Gordon, professor in Reformatoriese geskiedenis by Yale Universiteit (sien http://yalepress.yale.edu/yupbooks/book.asp?isbn=9780300120769).  Die van ons wat vanuit die Calvinistiese (en breer gereformeerde) tradisie wil worstel met identiteitsvorming van gestuurde gemeentes in ‘n toenemende post-christendom era het ‘n ryke teologie ontvang vir hierdie taak.  Die volgende is drie moontlikhede waaraan ek gedink het in die verband nadat ek onlangs weer gekyk het na Coenie Burger se baie toeganklike boekie oor die teologiese impulse van die gereformeerde tradisie, Ons Weet Aan Wie Ons Behoort: Nuut Gedink Oor Ons Gereformeerde Tradisie (Lux Verbi, 2001):

 

  • Calvyn se uitdrukking dat ons altyd moet besig wees om “die gesig van God te bedink” herinner ons dat die Lewende God self in die sentrum staan van waarmee ons besig is.  Die gereformeerde coram Deo (om voor die aangesig van God te leef) verstaan van die lewe het veel te bied vir ‘n terugkeer na God as die aktiewe agent in die ganse skepping nadat moderniteit die self (rede, ervaring, aktiwiteit) na die sentrum gestoot het.  Gestuurde gemeentes dink nie oor hulself as gestuurdes van wie dit afhanklik is om God se koninkryk gestalte te gee nie, maar as gestuurdes om deel te neem aan die beweging van God in die wereld, met die taak om gewoontes en praktyke te onderskei van hoe om voor die aangesig van God te leef in die wereld.  God sal self sorg vir Sy koninkryk; selfs met gebruikmaking van die kerk!  Heelwat beginsels en strategiee vir kerklike vernuwing van diegene wat dit ernstig bedoel om die kerk relevant te maak vir ‘n post-christendom era beland steeds in die slaggat van ‘n optimistiese geloof in die vermoens van christenmense om die primere verskil te maak in plaas van ‘n realistiese hoop op wat God reeds besig is om in die wereld te doen en hoe christenmense daarvan kan deel word.  Post-christendom verteenwoodig ‘n skuif weg van die mag van die kerk na ‘n nuwe openheid vir die kragtige teenwoordigheid en aktiwiteit van God self, waarin die kerk bevoorreg is om deel te neem.  Calvyn kan ons dalk help om dieper teologies na te dink oor die radikale verskil tussen hierdie twee posture.
  • Calvyn se beeld dat ons die bril van die Skrif nodig het om sin te maak van die lewe herinner ons daaraan dat die God voor wie se aangesig ons leef die lewende, Drie-enige God is wat ons in die Bybel leer ken.  Gestuurde gemeentes word nie gestuur met ‘n netjies verpakte God in die vorm van dogmatiese reels en resepmatige beginsels nie, maar in die teenwoordigheid van ‘n lewende God wat gestuurde gemeentes vergesel as ‘n sprekende God deur sy Woord.  Op die reis van gestuurdheid funksioneer die Woord as “gids en onderwyser” (Calvyn se beeld in die opskrif van Hoofstuk 6 in Boek 1 van sy Institusies) wat telkemale opnuut weer die wereld van gestuurdheid her-beskryf (ek dink onwillekeurig aan Walter Brueggemann se formulering wat hy by Paul Ricoeur leen om op die Bybel van toepassing te maak, nl die Woord van God as “redescribing the world”).  Die uitgediende Christendom era was dikwels gekenmerk deur ‘n magtige kerk wat die Bybel as ammunisie gebruik het om die kerk se magte posisie te regverdig en verskans in die samelewing.  Gestuurde gemeentes se uitdaging in ‘n post-christendom era is om nie die Bybel instrumenteel te gebruik as ‘n bepaalde kennis wat die kerk besit en na willekeur kan gebruik vir ons eie agendas nie, maar as die enigste bron wat ons op die reis van gestuurdheid te alle tye op die lewende, sprekende God rig sodat ons kan onderskei wat die wil van God eerder as kennis van die Skrif is.  Calvyn kan ons dalk help met kwessies van Skrifbeskouing wat onderliggend is aan sovele relevante en sensitiewe debatte in tipiese post-christendom tye.

read more

Gemeentelike Geloofsvorming: Om te Weet of Om te Leer?

Uit die opvoedkundige wereld het daar so pas ‘n boek verskyn van John Baldacchino oor die opvoedkundige filosofie van Maxine Greene.  Die titel is “Education Beyond Education: Self and the Imaginary in Maxine Greene’s Philosophy” (Peter Lang, 2009).  Vir Greene beteken opvoeding baie meer as blote kennis (om te weet).  Sy skryf iewers, “we are interested in education here, not in schooling”.  Om te leer en om te weet verteenwoordig twee radikaal verskillende benaderings tot opvoedkunde.  Die om-te-leer benadering waag dit na die ondefinieerbare ruimtes wat sekerhede en bekendhede oorskry.  Baldacchino beskryf dit so:  “Whenever the worlds of norm and normality are presented as valid by dint of their ‘familiar nature’, we know that this is a self-imposed assumption.  We impose such worlds on each other because we are always anxious that otherwise we run the risk of having no truth, or beauty or goodness – or so they tell us.  But as Greene states, we should be concerned with wide-awakeness ‘not with the glowing abstractions – the True, the Beautiful, and the Good””.

read more

Emerging Churches: Waardering en Vrae

Ek het die afgelope week 'n klompie blog bydraes gelewer oor die aanbiedings by laas naweek se American Society for Missiology byeenkoms in Chicago rondom die tema “Emerging Churches and Other New Christian Movements in North America: The Challenge to...

read more

Wandel in die Daaglikse Lewe van ‘n Spesifieke Plek

Die mees treffende oomblik vir my tydens laas naweek se ASM konferensie was Sherry Maddock se aanbieding oor die verhaal van Communality, 'n gestuurde gemeente inisiatief in Lexington (Kentucky, VSA).  Wat veral treffend is van hoe Sherry die verhaal vertel, is die...

read more